Đất võ Bình Định còn được biết đến là vùng đất của vương quốc Chăm Pa xưa, chính vì vậy hiện tại nơi đây vẫn còn tồn tại nhiều di tích cổ của người Chăm Pa còn sót lại, trong đó phải kể đến hệ thống tháp cổ nổi tiếng như tháp Bánh Ít, tháp Dương Long, tháp Đôi hay Tháp Cánh Tiên Bình Định.
Đặc biệt, tháp Cánh Tiên là một trong những địa điểm du lịch hấp dẫn với du khách, nằm trong khu vực thành Đồ Bàn, từng là kinh đô của vương quốc Chăm Pa từ năm 999 đến 1471, kéo dài qua 5 thế kỷ. Hiện tại, tháp Cánh Tiên vẫn là một trong những tháp Chăm ở Bình Định còn khá nguyên vẹn dù đã trải qua bao thăng trầm của lịch sử, thời cuộc và trở thành điểm đến hấp dẫn trong mắt du khách.
Giới thiệu về tháp Cánh Tiên Bình Định
Trong thư tịch cổ có viết, thành Đồ Bàn được xây dựng dưới triều đại của nhà vua Yangpuku Vijaya thế kỷ X, đây cũng chính là triều đại cuối cùng của vương quốc Chăm Pa, kéo dài từ thế kỷ thứ 11 đến thế kỷ thứ XV. Trong khi đó, tháp Cánh Tiên Bình Định được xây dựng dưới thời của vua Chế Mân (Jaya Sinbavarman III) vào khoảng thế kỷ thứ XII.
Tháp Cánh Tiên trong sách “Đại Nam nhất thống chí” được gọi là An Nam cổ Tháp, tọa lạc ở thôn Nam An, huyện Tường Vân, Thành Đồ Bàn. Các nhà nghiên cứu người Pháp đã đặt tên cho ngọn tháp này là tháp Đồng “Tour de Curve”. Ngoài ra, ngọn tháp còn có một tên gọi khác là tháp Con Gái, đây được đánh giá là một trong những tháp Chăm còn lại khá nguyên vẹn tại xứ Nẫu bình định.
Theo lịch sử thì xưa kia vị trí tọa lạc của tháp Cánh Tiên Bình Định nằm ở trung tâm của Thành Đồ Bàn, vương quốc Chăm Pa. Sở dĩ tháp có tên gọi là tháp Cánh Tiên là bởi từ khu vực vai của tháp trở lên thì khu vực bốn phía đều giống như có cánh tiên bay lên. Người dân địa phương cho rằng nhìn từ xa, những phiến đá trang trí trên các bức tường của ngọn tháp vươn ra, tựa như những cánh tiên nên người ta đã sử dụng tên gọi này.
Tháp Cánh Tiên không giống như các tháp Chăm khác ở Bình Định, thường được xây theo cụm, mà ngọn tháp này chỉ có duy nhất một tháp được xây dựng ở trên một quả đồi thấp. Dù trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, nhưng tháp Cánh Tiên Bình Định vẫn còn tồn tại nguyên vẹn, sừng sững giữa đất trời. Ngọn tháp cũng mang trong mình nhiều giá trị lịch sử, văn hóa và kiến trúc độc đáo, được xem là một trong những ngọn tháp Chăm cổ xưa nhất ở Bình Định. Ngọn tháp này cũng đã chính thức được công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật Chăm vào năm 1982.
Cách di chuyển đến tháp Cánh Tiên
Tháp Cánh Tiên Bình Định tọa lạc ở đường Huyền Trân Công Chúa, thôn Nam An, xã Nhân Hậu, cách trung tâm thành phố Quy Nhơn 27 km theo hướng Tây Bắc. Từ trung tâm thành phố, du khách có thể đến đây một cách rất dễ dàng với các phương tiện như taxi hoặc xe máy. Theo đó, cung đường di chuyển đến tháp Cánh Tiên khá thuận lợi và dễ đi, từ khu vực trung tâm bạn chỉ cần di chuyển theo hướng tây bắc về quốc lộ 1A sau đó di chuyển vào thị xã An Nhơn của huyện An Nhơn.
Khi đến địa phận phường Đập Đá Thì sẽ thấy một biển chỉ dẫn rẽ trái để vào Đường Huyền Trân Công Chúa. Bạn tiếp tục di chuyển trên đường Huyền Trân Công Chúa đến khu vực ngã ba đường Lê Duẩn với đường Huyền Trân Công Chúa thì sẽ thấy tháp Cánh Tiên nằm ở khu vực này.
Khám phá kiến trúc của tháp Cánh Tiên Bình Định
Được đánh giá là đỉnh cao của nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc Chăm Pa tại Bình Định, tháp Cánh Tiên vẫn luôn luôn là một trong những tháp Chăm điển hình của xứ nẫu. Theo đó, tháp Cánh Tiên Bình Định cùng với các ngọn tháp nổi tiếng khác như tháp Bánh Ít, tháp Phú Lộc đều được xây dựng trong khoảng thời gian từ cuối thế kỷ thứ XI đến đầu thế kỷ XII, đây cũng chính là thời kỳ mà nền văn hóa Chăm Pa phát triển rực rỡ và xây dựng rất nhiều công trình kiến trúc lớn, với lối thiết kế kiến trúc đầy mới mẻ so với thời kỳ trước đó.
Một điều có thể dễ nhận thấy ở kiến trúc tháp Cánh Tiên Bình Định chính là tính nghệ thuật rất cao, điều này thể hiện sự sáng tạo tài năng của các nghệ nhân Chăm Pa cổ xưa kia.
Nhìn từ bên ngoài, tháp Cánh Tiên có dáng vẻ vô cùng bề thế, nằm nổi cao trên mặt đất bề mặt vuông vức, chiều cao của tháp khoảng 20m. Nếu như kiến trúc của các công trình tháp Chăm khác đường nét trang trí tương đối giản lược thì ở tháp Cánh Tiên Bình Định, việc trang trí lại vô cùng cầu kỳ và tinh tế.
Bốn mặt quanh tháp Cánh Tiên đều có các trụ ốp và tường nhô ra, được thiết kế vô cùng hài hòa với tổng thể của kiến trúc tháp. Khu vực nhô ra phần phía ngoài của góc tường hoặc dưới thân tháp đều được ốp bằng đá và chạm khắc những họa tiết hoa dây xoắn rất tinh xảo, toát lên vẻ quyến rũ, vững chắc và vô cùng bề thế nhưng cũng đầy thanh thoát, trang nhã.
Tháp có bốn cửa vòm được thiết kế hình mũi giáo cao vút theo bốn hướng, xếp chồng, trên đó trang trí rất nhiều họa tiết hoa văn, thảo mộc rất cầu kỳ. Mặc dù có đến bốn cửa, nhưng chỉ có một cửa chính mở về hướng Đông là thông vào lòng tháp, còn ba cửa ở ba mặt còn lại là những chiếc cửa giả.
Tháp Cánh Tiên Bình Định có tất cả bốn tầng và hầu như ở tầng nào cũng đều có bốn góc tháp được trang trí, mỗi góc lại có một tầng tháp giả nhỏ xinh, tạo thành dáng lá thu dần lên phía trên, khiến cho người ta có cảm giác như đang ngắm những chú chim đang bay lên. Chính vì dáng vẻ này nên người ta mới tưởng tượng đến hình ảnh thần tiên và đặt tên cho ngọn tháp là tháp Cánh Tiên.
Ngoài các tháp Chăm thì khi ghé thăm tháp Cánh Tiên Bình Định, bạn có thể kết hợp tham quan Thành Hoàng Đế lăng mộ Võ Tánh, cũng nằm rất gần ngọn tháp này. Ở thị xã An Nhơn còn có những điểm du lịch hấp dẫn khác như thành cổ Đồ Bàn, chùa Thập Tháp...
Đến tháp Cánh Tiên Bình Điện và ngắm nhìn vẻ đẹp kiến trúc độc đáo của văn hóa Chăm Pa xưa sẽ là hành trình trải nghiệm tuyệt vời, mang lại cho bạn những khoảnh khắc thật đáng nhớ. Đây là một trong những điểm đến tiêu biểu, mang đặc trưng riêng có của Bình Định mà bạn chớ nên bỏ lỡ.
Theo dulichvietnam